Zonder voer geen melk. Dat snapt elke melkveehouder. Maar voor een hogere melkproductie komt er meer bij kijken. Niet alleen het rantsoen, maar ook het vreetpatroon kun je optimaliseren om tot betere melkopbrengst te komen. Ontdek hoe je het vreetpatroon van de groep analyseert en welke acties je vervolgens kunt ondernemen.

Zoals elke optimalisatie begint het met waarnemen en analyseren. Als je als melkveehouder al hebt geïnvesteerd hebt in geautomatiseerde gedragsmonitoring zoals het koemonitoringsysteem van Nedap, dan biedt dit naast de dagelijkse tocht- en gezondheidsattenties ook de mogelijkheid tot verdere analyse van bijvoorbeeld het groepsvreetpatroon. Voor hetzelfde geld haal je dus meer inzichten uit de beschikbare data!

Waarom zou ik het vreetpatroon willen optimaliseren?

Voor een goede melkproductie is een consistente voeropname belangrijk. Koeien hebben een constante toevoer van energie nodig om melk te produceren en de pH in de pens moet tussen een stabiele bandbreedte blijven voor een goede vertering[1]. Daarnaast zijn koeien gewoontedieren en gedijen ze goed bij vaste routines, dat vermindert stress. Door ervoor te zorgen dat koeien regelmatig en voldoende vreten, optimaliseer je zowel de melkproductie als de gezondheid en het welzijn van de dieren.

Wat zie ik in het koemonitoringsysteem van Nedap?

Het vreetpatroon van alle koeien in een groep wordt samengevoegd en in een grafiek weergegeven als een percentage koeien dat gelijktijdig aan het vreten is (Figuur 1). Op een tijdlijn zie je het vreetpatroon van de afgelopen 24 uur als een donkerblauwe lijn en van de afgelopen tien dagen als een lichtblauwe schaduw daarachter. In één oogopslag zie je dus of het opnamepatroon elke dag hetzelfde is (smalle schaduwstrook) of dat het per dag of per tijdstip steeds een beetje verschuift (brede strook). Piekmomenten geven aan dat er veel koeien tegelijk vreten, bijvoorbeeld de verstrekking van vers voer of bij het aanschuiven van het voer.

Figuur 1: Het groepsvreetpatroon laat zien wanneer en welk percentage van de kudde aan het vreten is.

Zoals in het voorbeeld is weergegeven, worden de koeien drie keer per dag gemolken. Dit is te zien aan de korte interruptie in vreetgedrag (blauwe stippen), waarna ze ook weer snel terug zijn op te vreten. De figuur laat ook zien dat tussen 7.00 en 9.00 uur geen enkele koe vreet. Dan is er wellicht geen voer beschikbaar of niet bereikbaar voor de koeien. Ook zie je bij de verschuiving van de hoge piek in het omcirkelde deel, dat de koeien gister een uur later zijn gevoerd (donkerblauwe lijn) dan de dagen ervoor (lichtblauwe schaduw). Dankzij de historische data in het systeem is het mogelijk om een trend over een langere periode te bekijken, zodat je afwijkingen in het rantsoen of in gedurende het seizoen kunt ontdekken.

Bekijk de video om te zien welke kennis je uit de vreetpatronen kunt halen.

Wat kan ik met deze info?

Met deze info kun je de protocollen op je bedrijf aanpassen en checken of deze worden nageleefd: kloppen mijn voer- en melktijden en zijn deze elke dag hetzelfde, hoe vaak wordt het voer aangeschoven, is er altijd (vers) voer beschikbaar en voor de koeien toegankelijk? Ook kun je afwijkingen ontdekken: is er iets mis met het voer, vreten de koeien minder door hittestress, is er een rantsoenwisseling?

Koeien zijn gewoontedieren en vreten het liefst op vaste tijden. Door de hiërarchie in de groep kan het zo zijn dat niet alle koeien op hetzelfde tijdstip vreten. De dominante dames zijn wellicht als eerste aan de beurt als er vers voer verstrekt wordt. Daarom moet er altijd voer beschikbaar zijn, zodat ook de andere koeien voldoende aan bod komen. Als op enig moment geen enkele koe aan het vreten is, weet je dat er geen voer beschikbaar is. Dit wil je uiteraard voorkomen.

En als je meerdere locaties hebt of adviseert, is het ook mogelijk om de vreetpatronen met elkaar te vergelijken. Locaties met een melkrobot geven een ander, meer gelijkmatig vreetpatroon, dan locaties met vaste melktijden. Bij die laatste zie je meer pieken en dalen in het percentage koeien dat gelijktijdig vreet. Inzicht in de piekmomenten kun je gebruiken bij evaluatie van het stalontwerp en het aantal beschikbare vreetplekken en waar mogelijk het voermanagement op aanpassen.

Ik heb hier toch helemaal geen tijd voor, wanneer moet ik dat doen?

Natuurlijk blijven de attentielijsten en werklijsten je meest praktische handvat voor de dagdagelijkse handelingen. Maar voor melkveehouders die de melkproductie verder willen verbeteren bieden juist de analysemogelijkheden van het koemonitoringssysteem van Nedap de mogelijkheid om de puntjes op de i te zetten. Dat hoef je niet dagelijks te doen, maar je kunt het op vaste momenten in je week of maand inplannen dankzij de historische data in het systeem.

Deze vreetpatronen kun je natuurlijk ook door je voeradviseur laten analyseren, zodat die je kan voorzien van onderbouwd advies. Dat geldt ook voor vruchtbaarheids- of gezondheidsanalyses. Je kunt externe erfbetreders zoals jouw nutritionist, dierenarts of fokkerijspecialist, eenvoudig toegang geven tot Nedap’s koemonitoringssysteem met de door jou gewenste rechten. Zo neemt de waarde van hun advies verder toe en werk je als team aan de optimalisatie van je melkveebedrijf.

Wil je meer weten over de vreetpatronen op jouw bedrijf?

Zoek je ook naar mogelijkheden om de melkproductie op jouw bedrijf te verbeteren? Duik in de analysetools van CowControl, het koemonitoringssysteem van Nedap. Vraag jouw leverancier om uitleg of neem contact op met onze lokale distributiepartners.

[1] Effects on ruminal pH and fermentation, microbial protein synthesis, digestibility, and milk production.