Wie?

Alex Borst
Kuddemanager

Waar?

Feerwerd, Groningen

Over het bedrijf

  • 400 koeien en kalveren
  • 350 stuks jongvee
  • 4 productiegroepen
  • 11.300 kg melk per koe
  • 250 hectare land
  • 5 full-time medewerkers

Ingebruikname van Alta Cow Watch

Op het Koepon melkveebedrijf in het Groningse Feerwerd is goede tochtdetectie van cruciaal belang. In november 2016 werd daar Alta Cow Watch in gebruik genomen, op basis van Nedap technologie. Nauwkeurige tochtdetectie wordt in dit systeem gecombineerd met gezondheidsmonitoring. Dat levert waardevolle informatie over vreet- herkauw-, inactief- en overig actief gedrag. Het zorgt ervoor dat vooral pas afgekalfde koeien nu veel beter in de gaten kunnen worden gehouden. “Niet langer op basis van gevoel, maar op basis van feitelijke informatie. Dat geeft zekerheid”, ervaren de bedrijfsleider en de herdmanager.

Aan het woord zijn herdmanager Alex Borst (41 jaar) en bedrijfsleider Marcel Rijkers (35), twee vakmensen die naar eigen zeggen samen toch redelijk verstand hebben van koeien. Marcel: “Maar als je dan ziet wat het systeem er nog uithaalt…” Alex vult aan: “Gezondheidsmonitoring deden we voorheen echt op gevoel, op basis van aannames.” Marcel: “Als een bepaalde koe wel 20 tot 22 liter per melkbeurt geeft dan lijkt alles goed te gaan. Maar dan kijk je in het systeem en dan blijkt ze maar twee uur per dag te vreten. Die trekt het dus allemaal van haar rug af, met een negatieve energiebalans tot gevolg. Nu wéten we dat, en kunnen we bijsturen.”

Tochtdetectie én gezondheidsmonitoring

Op het Koepon melkveebedrijf wordt al jaren gewerkt met tochtdetectie. De 400 melk- en kalfkoeien worden bijna allemaal gebruikt als ontvangsters voor embryo’s. Daarvoor is een goede tochtdetectie van essentieel belang, want exact zeven dagen later moet het – vaak kostbare – embryo worden geplaatst. Jarenlang werd naar tevredenheid gewerkt met een ander tochtdetectiesysteem. Alvorens over te gaan tot de aanschaf van Alta Cow Watch inclusief gezondheidsmonitoring, wilden de mannen zeker weten of het nieuwe systeem tochten minstens even nauwkeurig en betrouwbaar detecteert. Daarom hebben beide systemen twee maanden parallel gedraaid. Conclusie: zowel de tochtige koeien als het juiste inseminatiemoment worden exact aangegeven. “Maar de waarde zit vooral in de gezondheidsmonitoring”, zeggen beide mannen. Het eerste wat een koe doet als ze ziek wordt, is minder vreten.

Monitoren van de transitielijst is grote meerwaarde

De grote meerwaarde van de gezondheidsmonitoring zit volgens de kuddemanager en de bedrijfsleider in de bewaking van de transitielijst. Daarmee kunnen ze nu eenvoudig de koeien nalopen die de afgelopen week hebben gekalfd. “Koeien die onvoldoende opnemen krijgen een attentie in het systeem. Pas als een koe genoeg vreet en herkauwt, mag ze uit het strohok terug in de koppel.” Zo beperken zij het aantal koeien dat in een negatieve energiebalans terechtkomt en dus gezondheidsproblemen krijgt. Bij vaarzen en tweedekalfs koeien gaat het meestel zonder problemen. Maar juist de oudere koeien hebben wat extra aandacht nodig, is de ervaring. Alex: “Soms zie je niets aan een koe. Maar als ze toch niet fit is, te ver in de negatieve energiebalans en je stuurt haar terug naar de koppel, dan kan dat blijvende schade opleveren.” Voorheen werd die beslissing genomen op basis van gevoel en aannames. “Eigenlijk was je aan het gissen. Dankzij gezondheidsmonitoring kunnen we nu veel nauwkeuriger monitoren en individueel bijsturen: de koe die het echt nodig heeft, krijgt propyleenglycol, de anderen niet.”

Met de combinatie van gegevens over het vreten en herkauwen, weet men exact waar men aan toe is en kan de optimale melkproductie per koe bewerkstelligd worden. Dat dat z’n vruchten afwerpt, ziet Alex ook aan de BSK: “Vroeger zat de groep tot 60 dagen in lactatie met de BSK gemiddeld altijd 2 à 3 punten lager dan de groep van 60 tot 120 dagen. Tegenwoordig doet de eerste groep het net zo goed als de tweede. Ze beginnen goed, en krijgen wat extra’s als ze het nodig hebben.” Marcel Rijkers geeft aan: “Doordat we onze verse koeien beter kunnen monitoren en hierop kunnen anticiperen hebben we wel 2 liter melk per koe per dag meer de eerste 60 dagen in lactatie, hierdoor zitten beide groepen van 0-60 en 60-120 dagen op een melkproductie tussen de 42 en 43 kg melk per dag gemiddeld.”

Eerder ingrijpen en gerichter behandelen

De koeien worden drie keer per dag gemolken. Toch gebeurt het regelmatig dat het systeem eerder dan de melkers ziet dat een koe wat mankeert, vertelt Marcel. “Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat een koe om 13.00 uur gemolken is en een uur of twee later last krijgt van een coli-infectie. Dat is pijnlijk, de koe vreet niet. Dan hebben wij om 20.00 uur al een melding in het systeem, terwijl die koe anders pas om 22.00 uur in de melkstal zou komen.” Je kunt zo eerder ingrijpen en de koeien gerichter behandelen. Dat bespaart antibiotica en geld, ervaart de bedrijfsleider. Met het systeem hebben Marcel en Alex zieke koeien voortijdig in het vizier. Marcel Rijkers: “12 uur voordat een aandoening zich openbaart weten wij meestal al of de koe ziek wordt, omdat ze minder vreet en herkauwt. Je kunt dus ook eerder actie ondernemen en voorkomen dat de melkproductie zakt.

Waardevolle managementinformatie

Maar het hebben van deze informatie is niet alleen handig bij de verse koeien. Ook bij de oud-melkse dieren en droge koeien heeft dit het Koepon melkveebedrijf zeer interessante managementinformatie opgeleverd. De invloed van het tijdstip van voeren, het aanschuiven van het voer, het soort rantsoen of de verlichting in de stal, alles is terug te zien in de opname en het herkauwen.

De conclusie van het Koepon melkveebedrijf luidt dan ook dat de gezondheidsmonitoring een duidelijke meerwaarde biedt aan Alta Cow Watch. “Het is lastig in geld uit te drukken, maar ik denk dat we op ons kapitaalintensieve bedrijf de investering voor enkel gezondheidsmonitoring er nog sneller uit hebben dan een gangbaar melkveebedrijf”, schat Marcel in. “Wij kunnen het in twee, drie jaar terugverdiend hebben.” Maar belangrijker nog, zo vatten Marcel en Alex het samen: “Gezondheidsmonitoring tilt de algehele diergezondheid naar een hoger plan en daardoor verbeteren de productieresultaten. Dat maakt het systeem uniek.”

Resultaten

+2 liter melk

Tijdens de eerste 60 lactatiedagen

42-43 kg melk

Tijdens de eerste 120 lactatiedagen

2-3 jaar

Terugverdientijd

3.4% eiwit